wtorek, 22 grudnia 2015

Serdeczne życzenia



Najmilszych Świąt Bożego Narodzenia, spędzonych w gronie najbliższych, dużo ciepłej, rodzinnej atmosfery oraz pomyślności w Nowym Roku Rodzicom i moim wychowankom-

DorotaDz.


niedziela, 20 grudnia 2015

Wystawa kart świątecznych




Nastrój zbliżających się świąt zachęcił nas do zaprojektowania własnych kartek świątecznych. 
Oto nasze dzieła. Zapraszamy do naszej wirtualnej galerii. Kliknij w obraz ulubionego artysty, żeby poznać etapy powstawania dzieła! 
                                                 Miłych wrażeń- artyści z klasy 4c.

sobota, 19 grudnia 2015

piątek, 18 grudnia 2015

UWAGA! Konkurs z supernagrodami! Tylko do 23.12 - ale warto!

„Dobrze widzi się tylko sercem.
 Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”
Niezwłocznie weźcie w dłoń kredki, farby, flamastry, kolorowe kartki, mazaki i zainspirujcie się filmem “Mały Książę” – niezwykłą ekranizacją opowieści Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Stwórzcie coś niepowtarzalnego. Przygotujcie prace plastyczne w dowolnej technice i formacie.
Możecie zrobić to sami, bądź w zespole. 
Oceniane będzie przede wszystkim oryginalne ujęcie tematu.



Uwaga! Super nagrody czekają!
• I nagroda: 1500 zł + tablet
• II nagroda: 1000 zł + tablet
• III nagroda: 500 zł + tablet
wyróżnienia w postaci zestawów filmów DVD.
Prace wyślijcie na adres Fundacji:
Fundacja Legalna Kultura
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 121
00-514 Warszawa
z dopiskiem: Konkurs Plastyczny „Mały Książę”
Konkurs trwa do 23 grudnia 2015 – liczy się data stempla pocztowego.
Rozwiązanie nastąpi 30 grudnia 2015.

poniedziałek, 14 grudnia 2015

Kto czyta książki Kornela Makuszyńskiego?

Szczegóły konkursu znajdziesz pod linkiem:
Przemyśl tematykę, może znajdziesz coś dla siebie? 

II Ogólnopolski Konkurs Literacki o Twórczości Kornela Makuszyńskiego
CZYTANIE JEST PRZYGODĄ
pod patronatem

Pana Marka Michalaka, Rzecznika Praw Dziecka
Pana Krzysztofa Babisza, Lubelskiego Kuratora Oświaty
Pana Krzysztofa Żuka, Prezydenta Miasta Lublin
Pani Karoliny Kępczyk, Dyrektora Europejskiego Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie
Pani Anny Wende-Surmiak, Dyrektora Muzeum Kornela Makuszyńskiego   w Zakopanem



piątek, 11 grudnia 2015

Znasz bezpieczne zasady poruszania się po drodze?

In this game you have to help Dino run, and answer questions about road safety along the way?
 /W tej grze pomagasz Dino poruszać się bezpiecznie i odpowiadasz na pytania dotyczące bezpieczeństwa na drodze/
Pomóż pieskowi bezpiecznie dotrzeć do celu. Pobij swój rekord!



Game safety road

Mikołajki klasowe

Mikołajki klasowe za nami! Kilkanaście dni wcześniej odbyło się losowanie, a potem każdy zastanawiał się  jaki  prezent wymyślić wylosowanej  osobie. Klasowe Mikołajki i Mikołaje wręczyły nam  podarki i poczuliśmy klimat nadchodzących świąt. Radości co niemiara! A już 22 grudnia jasełka  i klasowe spotkanie wigilijne.





czwartek, 10 grudnia 2015

Rysowanie na ekranie

Program

Dziś bawiliśmy się nowym programem. Oto nasze prace:
Filip wykonał ilustrację do książki
,,75. Głodowe Igrzyska śmierci'' W każdym z dystryktów (od 1 do 12) losowano 1 chłopca i 1 dziewczynkę. Potem wysyłano ich na wielką arenę gdzie ubierali się bardzo ładnie. Robili to po to aby zdobyć sponsorów którzy będą przysyłać im różne rzeczy podczas bycia na arenie. Gdy wchodzili mieli 20 sekund. Najpierw wchodzili do ,,rogu obfitości'' gdzie był prowiant i sprzęt. Polecam tę książkę bo mój brat ją przeczytał i bardzo ją poleca. Cała akcja odbywa się w  2100r. ok.. Pozdrawiam", F.
Inne prace:
PracaBartka
Praca Oliwki
Praca Leny 
Praca Mikołaja 
PracaWiktorii
Praca Zuzi
PracaWeroniki 
Praca Julki
Motylek Oliwki

wtorek, 8 grudnia 2015

Ciekawostki z przyrody

Eco -dzieci - Chcesz wiedzieć więcej, poszerzyć wiedzę z przyrody? Poszperaj trochę. Ciekawość to ponoć pierwszy stopień do piekła ;-) Ale nie tym razem...Tym razem Twoja ciekawość to pierwszy stopień do zrozumienia świata przyrody, ekologii itp.
Dużo ciekawych gier edukacyjnych, wzbogaci  Twoją wiedzę i możesz dzięki tej stronie zabłysnąć wiedzą przyrodniczą...



niedziela, 6 grudnia 2015

Merry Christmas from Poland

          Nagraliśmy  filmik na twinSpace (e-Twinning) z pozdrowieniami i życzeniami dla dzieci z różnych krajów Europy. Dziękujemy Dyrekcji szkoły, Pani Irence Schabieńskiej za współpracę, a przede wszystkim Rodzicom za wysłanie kartek ;-) cdn…
Wkrótce wystawa otrzymanych kartek.  





czwartek, 3 grudnia 2015

Biała wstążka

Nasza Szkoła Podstawowa bierze udział w światowej kampanii przeciwko przemocy wobec kobiet.  W wielu krajach – w tym także w Polsce - kampania nosi nazwę "Białej Wstążki" i jest protestem przeciwko dyskryminacji i przemocy wobec kobiet wynikającej z uwarunkowań historycznych, środowiskowych i społecznych.



Dzisiaj wzięliśmy udział w spotkaniu z panią psycholog z Centrum Interwencji Kryzysowej. Mieliśmy możliwość porozmawiania na ważne tematy - Czym jest agresja, jakie są jej przejawy, czy doświadczamy jej w szkole? Byliśmy uważnymi i aktywnymi słuchaczami. Przykłady złych zachowań niestety znajdujemy również  w naszej szkole... My 4c postaramy się zmienić tę sytuację. Koniec wyśmiewania, "głupich dowcipów" i innych form przemocy.


W przjażni tkwi siła 

Brawo Oliwka!

Pewnego dnia Oliwka dowiedziała się, że jest fundacja "WeGirls",
Fundacja Przyjaźni WeGirls pomaga dzieciom oraz przeciwdziała społecznemu wykluczeniu dzieci. Główną akcją fundacji jest zbiórka włosów pod hasłem “Gest Przyjaźni” na peruki dla dzieci chorych, po chemioterapii lub po operacjach. Od razu postanowiła...Zresztą popatrzcie:
BO NAWET ZMIENIAJĄC FRYZURĘ MOŻNA KOMUŚ POMÓC. KAŻDY Z NAS MOŻE MIEĆ WPŁYW NA RZECZYWISTOŚĆ!

sobota, 21 listopada 2015

Rufus w opałach-gra


Czy wiesz jak korzystać z komputera? 
Gra edukacyjna „Rufus w opałach” pozwala zobaczyć, na jakie niebezpieczeństwa natrafia młody użytkownik nowoczesnych technologii i pokazuje, jak reagować w trudnych sytuacjach.
Kliknij i sprawdź się.
Gra Rufus w opałach


piątek, 20 listopada 2015

Kiermasz świąteczny

Jak co roku w naszej szkole organizowany będzie Charytatywny Kiermasz Świąteczny.
Już od dziś zacznijmy przygotowania do tego radosnego wydarzenia. Można wykonać kartki, stroiki  upiec ciastka i pierniki. Nasza klasa też rezerwuje stoisko? Zachęcam do współpracy!
W zeszłym roku-wspomnienia...


e-Twinning- Pierwsze działania

Zaczęliśmy projekt ;-) Mnóstwo pracy przed nami, ale mamy nadzieję, że dzieci z innych krajów europejskich też przygotowują  tak  ładne kartki jak nasze.

Mój Dom – Moja Ojczyzna

Gratulujemy Oliwce zdobycia tytułu laureata Konkursu "Patriotyzm współczesnego Polaka" objętego Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Suwałk. Życzymy dalszych sukcesów! Relacja z uroczystości.


          

Oto praca Oliwki - pracę trzeba było wykonać w programie graficznym

wtorek, 17 listopada 2015

Góra Grosza

Co roku, na przełomie  listopada i grudnia, w szkołach i przedszkolach odbywa się wielka zbiórka monet, pn. Góra Grosza. W naszej szkole również samorząd szkolny przeprowadzi taką zbiórkę od 23 listopada  do 4 grudnia. 
Celem, na który zbierane są te drobne monety, jest pomoc dzieciom, które wychowują się poza swoją rodziną – w domach dziecka czy rodzinach zastępczych. Pośrednim, ale najważniejszym celem akcji jest działanie edukacyjne – pokazanie najmłodszym, jaką siłę stanowić może niewielka pomoc wielu ludzi i wspólne działanie dla dobra potrzebujących.
Jeden grosz znaczy niewiele, ale Góra Grosza jest największa na świecie.”


Szkolna dyskoteka

-Dyskoteka super jest! Nie zostawaj w domu- Pobaw się!  Takimi słowami Samorząd Szkolny  zachęca do wzięcia udziału w dyskotece (Szkoła Podstawowa nr 2 -Dwernickiego)
Dyskoteka będzie 26 listopada w godz. 16.00-19.00
 ZAPRASZAMY!



poniedziałek, 16 listopada 2015

Konkurs literacko-plastyczny

Kolejny konkurs

Uwaga! Masz talent literacki? Lubisz rysować?
Ten konkurs jest dla Ciebie! Przygotuj opowiadanie o tematyce przyrodniczej, zwłaszcza o relacjach ze zwierzętami.Opowiadanie wzbogać ilustracją. W wyznaczonym terminie, do 30 listopada br., komisje szkolne wyłonione z grona pedagogicznego prześlą dziesięć, ich zdaniem najlepszych prac do Rozgłośni Polskiego Radia Białystok.
Spośród nadesłanych zgłoszeń, jury złożone między innymi z przedstawicieli Radia, Kuratorium, Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego zakwalifikuje 30 prac. Komisja wskaże trzech laureatów, natomiast pozostałe 27 prac zostanie opublikowane na stronie internetowej Radia Białystok, gdzie internauci poprzez głosowanie wybiorą 10 najciekawszych.

                                                      Grażyna Kacperczyk
Główny Specjalista ds. marketingu
Tel. 85 74 56 225; kom. 601 394 367
e-mail: gkacperczyk@radio.bialystok.pl

sobota, 14 listopada 2015

Przegląd Twórczości Dziecięcej 2015

Pracownia plastyczna CENTRUM Suwalskiego Ośrodka Kultury po raz kolejny zorganizowała Przegląd Twórczości Dziecięcej 2015. Tym razem tematem konkursu były zwierzęta z obrazów Alfreda Wierusza-Kowalskiego.

Cieszymy się i serdecznie gratulujemy Piotrkowi  zdobyciaI nagrody w kategorii wiekowej 10-13 lat.

piątek, 13 listopada 2015

Nasze projekty w eTwinning

Uwaga!

Nasza klasa przystąpiła do projektów w ramach programu eTwinning:
  1.   Handmade Xmas cards,
  2.   Xmastree balls and short videos with wishes  Spreading the joy of Christmas
Proszę o przygotowanie materiałów potrzebnych do zrobienia kartek świątecznych oraz bombek. Prace wykonamy na lekcji plastyki, techniki oraz dodatkowych zajęciach z wychowawcą.  Zachęcam rodziców do pomocy w realizacji projektów.

eTwinning

Czym jest eTwinning?


Konkurs fotograficzny „Królowa nauk mieszka w Suwałkach”

UWAGA!
Suwalski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli zaprasza uczniów suwalskich szkół do wzięcia udziału w konkursie fotograficznym „Królowa nauk mieszka w Suwałkach” objętego Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Suwałk.

Czekamy na prace, które udowodnią, że matematyka mieszka w Suwałkach: w przyrodzie ożywionej i nieożywionej, architekturze, muzyce, w domu, na ulicy itp.
Termin nadsyłania prac: do 22 stycznia 2016 r.
Rozstrzygnięcie konkursu: 15 lutego 2016 r.
Prosimy o nadsyłanie prac na adres: Suwalski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach,ul.Noniewicza 83, 16-400 Suwałki.
Szczegółowe informacje znajdują się w regulaminie Konkursu.

Matematyka- Konkurs

Uwaga!
Młodzi matematycy zachęcam- weźcie udział w konkursie.
Super nagrody do wygrania!


Tu zanjdziecie szczegóły:

"Triathlon matematyczny" '

czwartek, 12 listopada 2015

The Cat Came Back - Camp Song



Na poprawę nastroju...

But the cat came back, the very next day.
The cat came back. We thought he was a goner.
But the cat came back. It just couldn't stay away.
Away, Away, Away...

piątek, 6 listopada 2015

Uroczystość 11 listopada

Nasza cała szkoła wzięła udział w uroczystości z okazji 97 rocznicy odzyskania niepodległości.


Jeszcze  kilka naszych zdjęć: Bartek przygotował naprawdę super kotylion ;-) 


Gra edukacyjna




wtorek, 3 listopada 2015

Animoto

To prosty program do tworzenia prezentacji ze zdjęć. Dzisiaj poznaliśmy jego tajniki. Kto gotowy jest stworzyć pokaz na dowolny temat? Może być to prezentacja o zainteresowaniach, zwierzątkach domowych,  zwyczajach, ulubionym aktorze, piosenkarzu, zespole, podróżach, mieście, itp.

Pamiętaj, rejestruj się za pomocą maila.

Jak korzystać z Animoto?
Wskazówki w zeszycie 

niedziela, 11 października 2015

piątek, 9 października 2015

Z ostatniej chwili...

We wtorek, 13 października lekcje będą odbywały się do  godz. 13.30. Osoby, które biorą udział w przedstawieniu oraz śpiewają piosenkę "I am the Music Man" idą ze mną do Szkoły Podstawowej nr 2 na uroczystość z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Po występie wrócicie do budynku Szkoły Muzycznej.

Poćwiczcie piosenkę, trzeba się nauczyć słów perfekcyjnie;-) (zgodnie z sugestią p.Beaty Michniewicz)


Lubicie czytać ?

Ten konkurs jest też dla Was!
Moda na ksiązkę -Konkurs czytelniczy 
Szczegóły u p. Beaty Dołubizno

Jesteśmy patriotami? To oczywiste ...

Weź udział w konkursie!

Cały regulamin konkursu jest na stronie pod linkiem SODN

A naszą klasę może szczególnie zainteresować kategoria dla nas (wyciąg z regulaminu), czyli:

Dla uczniów szkół podstawowych w kategorii wiekowej klasy IV–VI:
  • forma – pocztówka – grafika komputerowa, 
  • tematyka pracy musi nawiązywać do tematu konkursu „Patriotyzm współczesnego Polaka” – „Mój Dom – Moja Ojczyzna”, 
  • do konkursu należy zgłaszać prace wykonane w technice komputerowej, praca polega na opracowaniu projektu elektronicznej grafiki, pocztówki (planszy), tapety o wymiarach minimum 1024x768 px, którą można zamieścić np. na stronach internetowych; prace należy zapisać w formacie .jpg i wysłać na adres zgloszenia@sodn.suwalki.pl, 
  • jeden uczeń może złożyć tylko jedną pracę (praca musi być indywidualna),
  • praca musi być samodzielna, 
  • w e-mailu należy podać następujące dane: imię i nazwisko dziecka/ucznia, wiek dziecka/klasa, nazwa szkoły, imię i nazwisko nauczyciela – opiekuna dziecka/ucznia; każde zgłoszenie w tej kategorii będzie potwierdzone przez organizatora drogą elektroniczną.
Inspiracji Wam życzę :) 

Czy dobrze zrozumiałeś jak tworzymy liczbę mnogą rzeczowników?

Sprawdż się :

sobota, 3 października 2015

Konkurs dla nas ;-)


Uwaga!
Zachęcam do wzięcia udziału w konkursie z ciekawymi nagrodami
Szczegóły tutaj:
Ktoś chętny? Poznaj regulamin, zrób zdjęcie i wygraj!
Czy jesteśmy Eko? Poznaj ciekawe gry, komiksy i inne materiały umieszczone na stronie
 Przed wycieczką przeczytajcie ten komiks   

piątek, 2 października 2015

Nasza biblioteka

Nasze pierwsze dzieła literackie

Prosimy o wyrozumiałość i  uważne czytanie naszych prób literackich. Nasze książki nie są pozbawione błędów... Ale  na nich się uczymy ;-) Zawsze można je poprawić i edytować. Zachęcamy do lektury całe rodziny i znajomych... A błędy? Jak powiedział Napoleon Bonaparte -Tylko ten nie popełnia błędów, kto nic nie robi ;-) 
W naszej  bibliotece są dzieła opublikowane przez autorów. Zachęcam kolejne osoby do publikacji.

czwartek, 1 października 2015

Wycieczka - Białowieża



Uwaga!
Miłośnicy przyrody (tzn. cała klasa 4c i ja) wyruszamy na wycieczkę do Białowieży.
Mam nadzieję, że przyroda okaże nam swoje przyjazne oblicze i powita nas słońcem i wspaniałymi widokami.
Wyruszamy 15 października o godzinie 7 rano. Śpiochy niech już ustawiają budziki. Szczegóły wkrótce…
Mam nadzieję, że żaden żubr nie ucieknie przed nami ;-)

The ABC Song - The Jazzy ABC

wtorek, 29 września 2015

What time is it?

http://gamestolearnenglish.com/clock/

Czy już wiesz,  jak określić, która jest godzina?

Jak wychować człowieka z poczuciem własnej wartości?

Jak wychować człowieka z poczuciem własnej wartości? Warto poczytać 



Ola i Filip w stolicy

26.09.2015r. byliśmy w Warszawie z Panią Beatą. Zabraliśmy ze sobą smoki, które wygraliśmy w konkursie ,,Bomba i moc” z kształcenia słuchu. 8.30 - wyruszyliśmy. Jechaliśmy pięć godzin. Zrobiliśmy kilka postojów, w tym na obiad. Gdy przyjechaliśmy czekaliśmy na koniec poprzedniego wykładu. W czasie, gdy rozkładaliśmy sprzęt była przerwa na obiad. Lekcja była miła i prosta,
 a widownia patrzyła wielkimi oczami. Na występie powtarzaliśmy materiał z 1,2 i 3 klasy szkoły muzycznej I stopnia. Po występie zostaliśmy nagrodzeni. Potem w operze, w Warszawie, słuchaliśmy 45 minutowej opery tylko, że bez słów. Gdy wychodziliśmy, nasze mamy kupiły nam koszulki na pamiątkę. Pani Beata odebrała pęk balonów z helem. Potem wsiedliśmy do autobusu i pojechaliśmy do Suwałk. Ponieważ była noc, wszyscy spali. W Suwałkach Pani Beata podziękowała nam i wszyscy rozeszli się do swoich domów. Tak minął dzień pełen wrażeń.

Autorzy postu- Ola i Filip


Zdjęcie przetworzone w piZap


I jeszcze kilka zdjęć nadesłanych przez Mamę Filipa - także przetworzonych w w piZap:





Wizyta w MidiCentrum

24 września  poszliśmy całą klasą do MidiCentrum. Idąc ulicą Reja, zobaczyliśmy moją babcię na balkonie i wszyscy do niej pomachaliśmy. W centrum zostaliśmy podzieleni na dwie grupy: dziewczyny i chłopcy. Dziewczyny zostały podzielone na 5 drużyn: Ola - Weronika, Olga - Wiktoria - Oliwia, Zuzia - Marysia, Julia - Gabrysia i Alessia - Agata. Pani Marta dała każdej drużynie Ipada
i wytłumaczyła temat "Młodzi Europejczycy". Pokazała nam flagi krajów europejskich. Każda drużyna na swoim Ipadzie rysowała kontur flagi, a w środku na danym kolorze rysowała rzecz w tym kolorze. Potem prezentowaliśmy swoje prace. Wszystkie rysunki były bardzo ciekawe. Po rysowaniu dostaliśmy obrazek jakiegoś miejsca, na przykład Tower Bridge w Londynie. Pani wysypała klocki Lego Duplo, z których musieliśmy zbudować daną budowlę. Wszyscy rzucili się na klocki. Budowle, tak jak rysunki, były interesujące.
Chłopcy i Lena zajęli się programowaniem wiatraków. Wszystko im się powiodło i byli dumni ze swoich pierwszych  sukcesów. Na koniec dostaliśmy nagrody : puzzle, pocztówki, ekierki, czekoladki i koszulki. Wróciliśmy do szkoły i zjedliśmy pierogi. Na pewno przyjdziemy tu nie raz.

Fotorelację z pobytu przygotowały Weronika, Olga i Oliwia, która zredagowała notatkę na bloga.



MIDICENTRUM by Slidely Slideshow


środa, 23 września 2015

Ciekawi przyrody?

Dziś na przyrodzie poznawaliśmy przybory, które służą do badania i podglądania różnych żyjątek wokół nas. Spróbujcie określić  jakie mikroorganizmy żyją obok nas? Są niewidoczne tzw. "gołym okiem" ale jednak są i świetnie się czują w naszym towarzystwie! 
Jakich  przyborów powinniśmy użyć, by można było je zobaczyć?
Interesuje Was pantofelek? Dla zainteresowanych  podaję link,  tam znajdziecie odpowiedzi na Wasze pytania:



wtorek, 22 września 2015

Komiksy

Pierwsze koty za płoty, czyli "rozgryzamy" program Make Beliefs Comix ;-) 
Oto  nasze (Wasze) pierwsze próby. Brawo!!! 

Żeby powiększyć obrazki, kliknij na komiks.

To komiksy Filipa:


To komiks Jakuba:

To komiks Mieszka:

To komiks Oli:

To komiks Oliwii:

To komiks Tycjana:

To komiks Wiki:

Uwaga! MidiCentrum czeka



Uwaga!
Przypominam,że 24 września idziemy do MidiCentrum.
Zbiórka pod Szkołą Muzyczną. Wyruszamy o godz.8.30. Obowiązuje zgoda rodzica oraz zgoda publikację wizerunku (przypominam zapominalskim). 
Jednym słowem szykuje się superdzień (mam nadzieję ;-)).
Wracamy ok.11.00. Póżniej podzielimy się wrażeniami i zdecydujemy, kto zamieści notatkę na blogu. Może ktoś zechce zrobić krótki filmik ze zdjęć?


Praca w chmurze ;-)

Pierwsza chmura z imion - dzieło Oli i Weroniki!
Czekamy na kolejne!
Jak myślicie, dlaczego nutka?
Odszukajcie koniecznie siebie, tzn. swoje imię :)


Pojawiła się druga chmura - tym razem Oli - a w niej instrumenty, na których gramy - brawo Ola!




Chmury ze słów zrobione w aplikacji Tagul Przeczytaj instrukcję i do dzieła!

poniedziałek, 14 września 2015

Każdy jakiś talent ma...

Dziś po raz pierwszy postanowiliśmy wziąć udział w Międzynarodowym Święcie Kropki.
Wcześniej poznaliśmy historię Vashti, która nie wierzyła w swój talent.
Historia Vashti


O swoich talentach i zdolnościach rozmawialiśmy już wcześniej na godzinie z wychowawcą, więc dziś szukaliśmy talentów u innych. Na języku polskim z p. Izą w kropkach umieściliśmy talenty naszych Mam i ich możliwości ;-) Z naszych kropek zrobiliśmy zdjęcie:


W klasie podzieliliśmy się na trzy grupy i każda z nich miała za zadanie przedstawić kropkę wg własnego uznania i pomysłu, i o to wyszło:





Poza tym bawiliśmy się jako kropki  w kółku -Boom Chicka Boom - według własnych pomysłów. 
Na zajęciach dodatkowych próbowaliśmy ułożyć z kropek 3 kwiatki przedstawiające odmianę czasownika "to be" (zdania oznajmujące).